Kuşkusuz ev tekstilinde önemli bir yeri olan perde günümüzde gelişimi ile görüntüsü ile desenleriyle çeşitliliğiyle inanılmaz boyutlara ulaşmıştır. Kruvaze, katlanır, zebra, dikey, jaluzi, screen, silüet, store perde çeşitleri evimizin ve işyerlerimizin vazgeçilmez bir parçası olmuştur.
Bu konuda görüşlerini almak için köşemize iş insanı Hayrullah Yiğitbaşı nı konuk ettik. Hayrullah Yiğitbaşı Hatay üzümlü köyünde doğmuş. Ailesi o ilin köklü ve tanınan ailelerinden.
Halen Türkiye, Ukrayna ve Macaristan da birçok iş alanında yatırımlar yapıyor.
- Hayrullah bey ülkemizde Ukrayna ve Macaristan da birçok iş alanında yatırımlar yaparak iş faaliyetlerinizi sürdürüyorsunuz. Bu konuda bize bilgi verir misiniz?
- Esasen tarihçiyim. 1998 yılı başında misafir hoca olarak gittiğim Macaristan da üç yıl sonra istifa ederek ilk şirketimi kurdum ve Türkiye Macaristan arasında dış ticaret sahasında çalışmaya başladım. Sektör olarak Türkiye’nin dünya çapında çok başarılı bir üretici durumunda olduğu ev tekstilini seçtim. Kısa bir süre içinde seçimimizin ne kadar isabetli olduğu kendini ortaya çıkan sonuçlarla kendini gösterdi. Hep söylüyoruz Türkiye doğu ve batı kültür ve medeniyetleri arasında bir köprü niteliğindedir. Bu çok önemli bir gerçekliktir. Doğunun aile, ev, sosyal yaşam ve kültür anlayışının gerekleriyle, batının teknolojisini birleştiren Türk girişimciler ev tekstil sektöründe ülkemizi Dünya’nın en önde gelen ülkesi durumuna getirmişlerdir.
- Türkiye ve Macaristan arasındaki iş potansiyelini nasıl görüyorsunuz?
- Türkiye ve Macaristan arasında tarihsel bir bağ var. Macar halkı Türkleri kendilerine daha yakın görüyor. Onun için iş potansiyeli çok yüksek olabilir. Ancak, Macaristan ve balkan ülkelerinden daha farklı değerlendirilmelidir. Batı Avrupa ürünlerinin geleneksel pazarını teşkil eden bu bölgeye çok daha yüksek seviyede ve uzun vadeli düşünülerek planlanması gerekir. Aksi halde bu girişimler hayal kırıklığı ile sonuçlanabilir.
- Size göre ev tekstilinde önemli bir yeri olan perde sektörümüzün dünya sıralamasında yeri neresi?
- Dünya’da ürünleri en çok tercih edilen ülkelerden biri olduğumuzu söyleyebilirim. Lider ülke olduğumuzu da söyleyebiliriz. Ürünlerimizi hem çok kaliteli üretiyor hem de ucuza pazarlıyoruz. Bu konuda rakipsiz olduğumuz kesin.
- Ev tekstili ve perde sektöründe bizden sonra gösterilebilecek ülkeler hangileri?
- Türkiye’yi lider olarak görebiliriz. Bizden sonra Hindistan ve bazı Uzakdoğu ülkelerini söyleyebiliriz.
- Hayrullah bey ev tekstilinde dolayısı ile perde sektöründe Türkiye’nin bu alanda lider bir ülke olduğunu ve ürünlerinin çok tercih edildiğinden sık sık bahsediyorsunuz. Bu konuda daha detaylı görüşlerinizi öğrenebilir miyim?
- Evet ev tekstilinde ve perde sektöründe dünyanın en iyi üreticisi olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Hep söylüyoruz Türkiye doğu ve batı kültür medeniyetleri arasında bir köprü durumundadır. Bunu çok önemsiyorum. Doğunun aile ev sosyal yaşam ve kültür anlayışının gerekleriyle batının teknolojisini birleştiren Türk girişimciler ev tekstilini ve perde sektörünü dünyanın en önde ülkesi durumuna getirmişlerdir. Ama buna rağmen ürünün pazarlanması ve piyasaya tanıtılmasında bazı sıkıntıların olduğunu kabul etmek gerekir.
- Türkiye ve Macaristan arasında tarihsel ve kültürel alanda bir yakınlık var. Türk ve Macar halkı arasındaki sevgi bağını da düşünürsek ve durum böyleyken ev tekstilinin ve perde sektörünün dünyada bu kadar tercih edilmesinde Macaristan’ın katkısı var mı?
- Macaristan’ın Türkiye’nin Avrupa’ya olan tekstil ihracatını bütünüyle düşünülmesi gerektiği kanısındayım. 10 milyonluk nüfusu nedeniyle hacim olarak küçük görülse de konumu nedeniyle büyük önem arz etmektedir. Haritadan incelendiğin de dahi rahatlıkla görülebilecektir. Macaristan ne doğu ne bati Avrupa’dır. Ancak her iki bölgenin de özelliklerini taşır. Aynen Türkiye’nin konumu gibi iki coğrafi bölge arasında bir kapı ve geçiş bölgesi niteliğindedir. Zaten maruz kaldığı büyük saldırı ve istraplatin nedeni de budur. Geçit pozisyonundaki Macaristan doğudan batıya yada batıdan doğuya yayılmak isteyen her göçün öncelikli hedefi olmuştur. Buna Osmanlı imparatorluğu da dahildir. Avrupa’nın içlerine ilerleyen Osmanlı fetih hareketinin de hedefi olmuş ve 150 yılı aşkın bir sure imparatorluğun en batıdaki topraklarını oluşturmuştur. Coğrafi olarak orta Avrupa’nın tam merkezinde bulunan bu ülke diğer tüm ülkeler gibi ekonomik ve ticari açıdan göz ardı edilemeyecek bir öneme sahiptir. Sınırlarını çevreleyen 7 ülkenin ve bu ülkelerin sahip olduğu büyük nüfusu adeta bir Pazar yeri gibi görülmelidir.
- Avrupa birliği üyesi olan Macaristan’ın Avrupa’nın ortasında ve yedi ülke sınırında bir ülke olduğunu düşünürsek ve özelliklerinden dolayı orta Avrupa’nın bütününe ve diğer ülkelere urun pazarlama konusunda yayılma çalışma alanında kolaylaştırıcı etkiye sahip olduğunu söyleyebilir miyiz.
- Avrupa birliği üyesi olan Macaristan yine Avrupa birliği üyesi olan Avusturya, Slovenya, Polonya Slovakya ile Hırvatistan Sırbistan ve Ukrayna ile sınırlara sahiptir. Bu ülkelerin tamamında Macar sınıra yakın bölgelerin nüfusu 1. Dünya savaşını takiben imzalanan Trianon anlaşmasıyla parçalanan Macaristan’dan kopan azınlıklardan oluşur. Bu durum ister ab üyesi olsun ister olmasın Macaristan’ı merkezine alan işletmelerin orta Avrupa’nın bütününe yayılma çalışmalarında kolaylaştırıcı etkiye sahiptir. Bu azınlıklara mensup Macarların tamamına yakını mevcut orban victor idaresindeki fidesz partisinin politikasıyla Macaristan ve ilgili Ülkeler arasında cifte vatandaşlığa sahip olmuştur. Yani Macaristan da kurulu bir işletme bu ülkelerin tamamına Macarlar aracılığı ile nüfus edebilmektedir. Bütün bu bilgiler doğrultusunda konumuz olan ev tekstili ve onun dahilinde perde ticareti konusunda durum farklı değildir. Bir üs olarak Macaristan’da bulunmak sahaya etki açısından çok önemlidir. Rakipsiz kalite ve fiyat oranına sahip Türk perdeliklerin hak ettiği ciddiyet ve strateji ile ele alınması gerekmektedir. Bunun en başında şüphesiz iyi bir tanıtım ve reklam politikası gereği ortadadır. Üretimde harikalar yaratan perde üreticilerimizin tanıtım ve reklam konusunda yeterli eforu gösterdiğini söyleyemeyeceğim. Bu hususta son yıllarda gelişmeler olmakla birlikte hala yeterli değildir. Dev tesislerde dünyanın en modern üretimini yapana kuruluşlarımızın bile fasonculuğu kabullenip kendi adı ve markasıyla sahada gerektiği şekilde rol almadığını görüyoruz.
- Bu konuda sizin önerileriniz var mı?
- Türk mali bir ürünü İtalyan ve Belçika gibi bati Avrupa ülkelerinden ithal edilmiş gibi görebiliyoruz üstelik ciddi fiyat farklarıyla. Gururla Anadolu aslanları olarak andığımız üreticilerimizin markalaşma ve sahada bilinirlik adına çalışmalarına ihtiyacı vardır. Batiı Avrupa’nın sanayi devriminden bu yana oluşmuş imajının Macar piyasasında da tesirini görüyoruz. Bu tesir giderek zayıflarken Türk ürünlerinin kalite imajı her geçen gün daha iyi noktalara gelmektedir ama bu sürecin takibi ve bir plan dahilinde desteklenmesi gerekmektedir. Macar piyasasında hiç şüphesiz dikkat edilmesi gereken hususlardan biride cin ürünleridir. Macaristan’da yalnız Çin malları değil bizzat Çinli tüccar ve iş adamları ve bunlar tarafından kurulmuş şirket ve pazarlar mevcuttur. Ancak rahatlıkla söyleyebilirim ki kalitesiyle Türk ev tekstili ürünleri ve onun önemli kolu olan perde konusunda Çinliler Türklerin çok gerisindedir. Ancak ülkenin düşük gelir seviyesine sahip kesiminde tartışmasız bir etkiye sahiptirler. Esasen bu durum orta ve doğu Avrupa’nın tümünde durum çokta farklı değildir. Macaristan’daki Çin varlığı biraz daha yoğun diyebiliriz. Haddim olmayarak bir önerme şeklinde Türk is camiasında Çinliler tarafından Budapeşte’de kurulmuş olan ve 200 civarında büyük Çin üreticiliği temsil eden Asıa Center turu bir yapılanmanın çok faydası olacağı kanısındayım. Böyle bir merkezin kapısından giren Macar ve onu çevreleyen ülkelerin toptancı ve perakendeci tüccar ve işadamları Türk tekstilinin ulaştığı noktayı ve muhteşem Türk ürünleri ile cazip fiyat kalite oranlarını bu şekilde bir merkezde görme şansına sahip olacaktır.
UKRAYNA
Hayrullah bey Türkiye ve Ukrayna arasındaki Dış ilişkiler ne durumda?
Ev tekstili ve Perde ürünleri, Ukrayna tarafından tercih ediliyor mu? Genel bir değerlendirme yapabilir misiniz?
Çok önemli bir Pazar niteliğindedir. Perde ve ev tekstili ürünleri dışında çocuk giyiminden başlayarak tekstil adına tüm Türk ürünlerinin beğeniyle rağbet gördüğünü gözlemliyoruz.
1990 doğu blokunda yaşanan resim değişikliğini ürünlerin bölgeye etkisi her geçen gün artarak ve nitelik kazanarak devam etmektedir.
Büyük ölçüde Ukrayna’nın Odesa Limanıyla İstanbul arasında kurulan otomasyonla işleyen kurumlaşmış bir yapı gözleniyor. Gözlemlerimiz kadarıyla bölgede Türkiye, Polonya ve Çin’le olduğu söylenebilir.
Bavul turizmi ile başlayarak (bavul turizminin halen devam ettiği söylenebilir) günümüze kadar gelen ve Odesa’daki dev depolarla ülkeye dağıtımı yapan yapılanmaya ulaşmıştır.
Bizimde ticaretini yürüttüğümüz karpataltı diye adlandırılan Macar bu ilgi ve alakası yakinen tecrübe etme şansına sahip olabiliyoruz.
Türk ev tekstili ürünlerinin haklı şöhretine uygun olarak büyük ilgi gördüğünü, işletmelerin ürünleri önemle vurguladıklarını görüyoruz.
Zaman içinde özen gösteren Ukrayna halkının daha batıdaki ülkelere göre kağıt üzerinde alım gücü daha düşük görülmesine rağmen çok iyi alıcılar olduğunu gördük.
Evlerine özen gösteren Ukraynalılar, Ev tekstili ürünlerimiz açısından iyi bir piyasayı oluşturuyorlar. Zaten Ukrayna halkının yalnız ev tekstili değil tüm tekstil ürünlerimizi kullanma konusunda köklü bir alışkanlık halinde olduğunu gözlemliyoruz.
Sahada faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli diyebileceğimiz Türk firmaları olmakla birlikle, Ukrayna firmaları da Türk ürünlerine rağbet gösteriyorlar.
Bundan sonra 30 yılda oluşan alışkanlık ve iyi seviyedeki ilişkiler kadar mesafenin kısalığı ve etkisi var. Bugün İstanbul dan alınan ve akşamdan gemiye yüklenen ürünler ertesi günü Ukrayna tüketicisinin ve ticaret insanlarının beğenisine sunulabiliyor. Marka değeri olan bazı Türk firmalarının sahadaki girişimleri nede şahit oluyorlar. Türkiye ve Ukrayna arasındaki her sahada gelişen mükemmele yakın ilişkilerin tekstil, onun içerisinde ve Perde sektörü nünde birebir yapıldığını söyleyebiliriz.
- Son olarak genel bir değerlendirme yapabilir misiniz?
- Biz ülke olarak geçmişten günümüze ev tekstili ürünleri üretimine çok önem verdik. Macaristan ve diğer ülkelerde ev tekstili üretimi ve perdelik kumaş üretimi bizim ülkemizden daha zayıf ve hatta yok denecek kadar az. Diğer ülkelerde üretim Türkiye’nin üretimiyle kıyaslanmayacak kadar zayıf. Bu açıdan çok avantajlıyız. Bu ürünler söz konusu ülkelerin ithal etmek durumunda kaldıkları ürünlerdir. Ürünlerimiz diğer ülkelere göre açık ara öndedir. Son olarak aynı kaliteli ürünleri üretmeye devam edip pazarlama yöntemleri konusunda daha da geliştirip yolumuza devam etmeliyiz.
- Bu hedef doğrultusunda markalaşmak tanıtım ve reklam çalışmalarının çok önemli olduğunu söyleyebilirim. Zaten giderek artan bu faaliyetlerin olumlu sonuçları da görülmeye başlamıştır.